Streszczenie
Cyklotorsją nazywamy ruchy obrotowe oka wokół osi przednio-tylnej, odchyleniem skrętnym – nieprawidłowe ustawienie gałki ocznej w tej osi. Zaburzenia ruchomości w płaszczyźnie strzałkowej są wynikiem wadliwej pracy głównie mięśni skośnych, ale również mięśnia prostego górnego i dolnego. Pacjenci z tego typu odchyleniami, zwłaszcza wrodzonymi, rzadko zgłaszają objawy skręcenia obrazu, co sprawia, że odchylenie skrętne często pozostaje nierozpoznane w rutynowym badaniu ortoptycznym.
Wyróżniamy subiektywne i obiektywne metody pomiaru ruchów gałki ocznej w płaszczyźnie strzałkowej. Ocena subiektywnej cyklotorsji opiera się o zgłaszane przez pacjenta poczucie przechylenia obrazu, które najczęściej badamy za pomocą testu z dwoma szkłami Maddoxa, z użyciem synoptoforu lub rzadziej czerwono-zielonego testu Lancastera. Obiektywna cyklotorsja jest mierzona w lampie szczelinowej lub na podstawie zdjęcia dna oka, poprzez określenie anatomicznego położenia plamki w stosunku do tarczy nerwu wzrokowego. W praktyce klinicznej badanie cyklotorsji przeważnie ogranicza się do oceny subiektywnej. Pomiar obiektywny jest w zasadzie pomijany. Tymczasem, porównanie wartości subiektywnej i obiektywnej cyklotorsji może okazać się niezbędne do zrozumienia patomechanizmu złożonych zaburzeń ruchomości gałek ocznych, a w konsekwencji do postawienia prawidłowej diagnozy. Niestety, wyniki obu pomiarów są często niespójne, stając się powodem wielu trudności diagnostycznych.
W pracy tej omówiono najczęściej stosowane metody pomiaru subiektywnej i obiektywnej cyklotorsji, uwzględniając warunki prawidłowo przeprowadzonego badania. Przedstawiono również doniesienia naukowe na temat interpretacji wyników obu pomiarów w zależności od obrazu klinicznego.
