Streszczenie
Neowaskularyzacja (neoangiogeneza) – tworzenie naczyń krwionośnych na bazie już istniejących – jest procesem fizjologicznym, jednakże może być również zarzewiem stanów patologicznych i chorób, m.in. okulistycznych i nowotworowych. Ze względu na fizjologiczny i patologiczny aspekt neowaskularyzacji, proces ten jest precyzyjnie kontrolowany przez wiele czynników pro- i przeciwangiogennych. Wśród tych pierwszych, prominentne miejsce zajmuje liczna grupa czynników określanych nazwą VEGF (czynnik wzrostu śródbłonka naczyń), obejmująca rodziny czynników: VEGF-A, -B, -C, -D i -E oraz czynnik wzrostu łożyska – PlGF).
Najsilniej działającymi czynnikami proangiogennymi są izoformy rodziny VEGF-A z wyróżniającą się izoformą VEGF-A165. W celu przeciwdziałania neowaskularyzacji patologicznej stosuje się leki „neutralizujące” czynniki rodziny VEGF-A, do których należą: Avastin (bewacizumab) i Lucentis (ranibizumab) – przeciwciała monoklonalne wobec czynników VEGF-A, Macugen (pegaptanib sodu) – aptamer inaktywujący selektywnie VEGF-A165 i ostatnio zarejestrowany Eylea (VEGF-Trap-Eye, aflibercept) – rozpuszczalny receptor-pułapka, wiążący czynniki rodziny VEGF-A, VEGF-B i PlGF.
W niniejszej pracy skupimy się na najnowszym leku typu „anty-VEGF”, tj. Eylea, który, ze względu na najszerszy profil działania (w porównaniu z pozostałymi lekami klasy „anty-VEGF”), może okazać się bardzo przydatnym środkiem terapeutycznym. Z wyjątkiem bewacizumabu, którego oficjalnym wskazaniem terapeutycznym są choroby nowotworowe (guzy lite), pozostałe są zarejestrowane jako leki okulistyczne do terapii neowaskularnej postaci AMD. Jednak, wbrew oficjalnym wskazaniom, onkologiczny bewacizumab (Avastin) jest obecnie lekiem najczęściej stosowanym u pacjentów z AMD, stając się zarzewiem dylematu: Avastin-Lucentis. Pozytywne wyniki zaawansowanych badań klinicznych wskazują, że aflibercept niedługo stanie się nowym lekiem onkologicznym. Praca omawia leki „anty-VEGF” w kontekście ich zastosowania w terapii i znaczenie leku Eylea dla dylematu: Avastin-Lucentis.
