Wyszukiwarka artykułów
Autor
Tytuł
Słowa kluczowe
numer
Index copernicus Index copernicus
43,15 pkt
Leki biologiczne w okulistyce: status i zastosowania terapeutyczne

prof. dr hab. n. med. Jerzy Z. Nowak

Leki biologicznie (biologiczne produkty medyczne) reprezentują heterogenną grupę związków chemicznych i obejmują wiele różnych struktur, o różnych mechanizmach działania, np.: przeciwciała monoklonalne, białka fuzyjne/konstrukty receptorowe, rekombinowane cytokiny, hormony, czynniki wzrostowe. Jest to zatem grupa leków ściśle związana z cząsteczkami biologicznie czynnymi, naturalnie występującymi w organizmie człowieka, działających przez wpływ na mechanizmy przez nie mediowane. Leki biologiczne mogą: naśladować funkcje prawidłowych białek udzkich, blokować ich aktywność biologiczną, wpływać na interakcje między różnymi biologicznie czynnymi cząsteczkami, wpływać na receptory komórkowe, dlatego nazywane są także „lekami modulującymi odpowiedź biologiczną”.

Do leków biologicznych należą m.in. leki skierowane przeciw czynnikowi martwicy nowotworu (TNF-α) np.: infliksimab, adalimumab, etanercept, oraz leki przeciwinterleukinowe, np.: abatacept, anakinra, kanakinumab, tocilizumab. Leki takie znajdują zastosowanie terapeutyczne w: chorobie Crohna, wrzodziejącym  jelita grubego, reumatoidalnym zapaleniu stawów, młodzieńczym idiopatycznym zapaleniu stawów, spondyloartropatiach, chorobie Behçeta, łuszczycy. Choć żaden z leków biologicznych używanych w terapii nie posiada oficjalnej rekomendacji okulistycznej, kilka przechodzi testy kliniczne na zasadzie off-label u pacjentów z różnymi postaciami nieinfekcyjnego zapalenia błony naczyniowej (ZBN; uveitis), o etiologii idiopatycznej oraz towarzyszącymi zapalnym i autoimmunizacyjnym chorobomukładowym (jw.).

Leki biologiczne stosowane są szczególnie w chorobach o ciężkim przebiegu i opornych na leczenie klasyczne (kortykosteroidy ± immunosupresanty, np.: antymetabolity, inhibitory kalcyneuryny, związki alkilujące). Najbardziej zaawansowane próby kliniczne z dobrymi wynikami terapeutycznymi u pacjentów (najczęściej dzieci) z nieinfekcyjnym ZBN dotyczą eku adalimumab, który, w skojarzeniu z metotreksatem (lub innym immunosupresantem), może już niedługo stać się oficjalnie rekomendowaną terapią. Niniejszy artykuł jest podsumowaniem obecnej wiedzy nt. możliwości stosowania leków biologicznych w chorobach okulistycznych, szczególnie w nieinfekcyjnym ZBN.

Słowa kluczowe: Leki biologiczne, terapia biologiczna, immunomodulacja, cytokiny, zapalenie błony naczyniowej, choroba Behçeta, reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów.
Pobierz pdf:
POWRÓT