Środki wywołujące cykloplegię oraz mydriazę stanowią jedno z podstawowych narzędzi umożliwiających pełne badanie okulistyczne. W Polsce dostęp-ne są: atropina, tropikamid oraz cyklopentolat. Są to środki antycholinergiczne oddziałujące na receptory muskarynowe zlokalizowane w mięśniu rzęskowym i zwieraczu tęczówki.
Atropina jest najsilniejszym cykloplegikiem, jej działanie całkowicie ustępuje w ciągu 7−12 dni. Jest wykorzystywana w prewencji powstawania zrostów tylnych, w zapaleniu przedniego odcinka błony naczyniowej, w badaniu refrakcji oraz w zapobieganiu progresji krótkowzroczności u dzieci. Tropikamid jest najczęściej stosowanym lekiem w celu uzyskania mydriazy, preferowanym przez osoby dorosłe, gdyż jego działanie ustępuje w ciągu 6 godzin, umożliwiając powrót do codziennych aktywności.
Lekiem o właściwościach pośrednich pomiędzy atropiną a tropikamidem jest cyklopentolat. Jego działanie ustępuje w ciągu 24 godzin, wywołuje stabilną cykloplegię, zapewnia bardziej komfortowe badanie dla pacjenta, gdyż nie powoduje odczucia pieczenia, co jest szczególnie ważne podczas badania małych dzieci. Cyklopentolat jest uważany za lek o wysokim profilu bezpieczeństwa, ilość działań niepożądanych po jego zastosowaniu jest siedmiokrotnie mniejsza w porównaniu z atropiną. Jest stosowany także jako środek rozszerzający źrenicę w leczeniu zapalenia tęczówki, zapalenia tęczówki i ciała rzęskowego, zapalenia naczyniówki i błony naczyniowej oka u dorosłych. Jest lekiem rekomendowanym przez Polskie Towarzystwo Okulistyczne w określonych przypadkach.
