Wyszukiwarka artykułów
Autor
Tytuł
Słowa kluczowe
numer
Index copernicus Index copernicus
43,15 pkt
AMD a stres oksydacyjny: 1. Analiza czynników wpływających na powstawanie wolnych rodników tlenowych w siatkówce

dr n. farm. Anna Wiktorowska-Owczarek, prof. dr hab. n. med. Jerzy Z. Nowak

Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD,  agerelated macular degeneration) jest schorzeniem centralnej części siatkówki występującym u ludzi starszych, które manifestuje się dyskomfortem i ubytkami widzenia, ze ślepotą włącznie. Etiopatogeneza AMD jest złożona i wieloczynnikowa – przyjmuje się jednak, że zaburzenia metaboliczno-funkcjonalne w obrębie komórek nabłonka barwnikowego stanowią pierwotne ogniwo przyszłej choroby.  Wśród czynników patogennych wymienia się stres oksydacyjny. Fizjologiczne warunki w  jakich funkcjonuje siatkówka, z intensywną ekspozycją na światło i wysokim poziomem tlenu w otaczającym fotoreceptory mikrośrodowisku, sprzyjają tworzeniu reaktywnych form tlenu, których nadmierna ilość lub niedobór antyoksydantów zaburza równowagę pomiędzy układami pro- i antyoksydacyjnym (na korzyść tego pierwszego), prowadząc do stresu oksydacyjnego. Nadmiar wolnych rodników, zwłaszcza tlenowych, odgrywa ważną rolę destrukcyjną w obrębie kompleksu: fotoreceptory-komórki nabłonka barwnikowego. Ponadto, błona komórkowa fotoreceptorów, zwłaszcza segmentów zewnętrznych, zawiera duże ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które łatwo ulegają utlenianiu, co inicjuje cytotoksyczną reakcję łańcuchową. Występujące w sąsiedztwie fotoreceptorów komórki nabłonka barwnikowego siatkówki biorą czynny udział zarówno w cyklu retinoidów, który stanowi nieodłączny element przebiegającej w fotoreceptorach kaskady wzbudzenia wzrokowego odpowiedzialnej za odbiór bodźców wzrokowych, jak i metabolizmie nieustan-nie złuszczających się szczytowych fragmentów segmentów zewnętrznych fotoreceptorów. Fagocytowane przez komórki nabłonka barwnikowego fragmenty fotoreceptorów nie są w pełni degradowane, co przyczynia się do odkładania złogów nierozpuszczalnego materiału określanego jako lipofuscyna; jej składowymi są związki zawierające retinoidy o silnych właściwościach fotouwrażliwiających, przyczyniających się do nasilenia i propagacji stresu oksydacyjnego. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najnowszych koncepcji na temat roli stresu oksydacyjnego w patogenezie AMD.

Słowa kluczowe: AMD, reaktywne formy tlenu (RFT), wielonienasycone kwasy tłuszczowe, lipofuscyna.
Pobierz pdf:
POWRÓT