Streszczenie:
Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) jest chorobą siatkówki o nieustalonej do końca etiopatogenezie. Dane doświadczalne ostatniej dekady zwracają uwagę na istotną rolę układu odpornościowego w rozwoju schorzenia, jednakże wciąż nie wiadomo kiedy układ ten włącza się w łańcuch procesów patofzjologicznych. Proces chorobowy rozwija się w obrębie plamki i czterech struktur tworzących anatomiczno-funkcjonalny kompleks, obejmujący: fotoreceptory, komórki nabłonka barwnikowego, błonę Brucha i choriokapilary i obejmuje takie zjawiska, jak: lipofuscynogeneza, druzogeneza oraz miejscowe zapalenie; w postaci wysiękowej dołącza się proces neowaskularyzacji naczyniówkowej.
Proces chorobowy rozpoczyna się w komórkach nabłonka barwnikowego, które wraz z wiekiem stają się mniej wydolne; ich lizosomy nie są w stanie zdegradować sfagocytowanego materiału pochodzącego z segmentów zewnętrznych fotoreceptorów, nieustannie złuszczanych w trakcie procesu widzenia. Niewydolność metaboliczna lizosomalnych enzymów hydrolitycznych przyczynia się do odkładania we wnętrzu lizosomów złogów zwanych lipofuscyną (lipofuscynogeneza), zawierających fotocytotoksyczne składniki (m.in. A2E i pochodne) zdolne do aktywacji układu dopełniacza. Wyciekający przez błonę podstawną komórek nabłonka barwnikowego materiał tworzy graniczące z błoną Brucha zewnątrzkomórkowe złogi – druzy, które również mogą aktywować układ dopełniacza, indukować reakcję immunologiczną i przyczyniać się do rozwinięcia miejscowego procesu zapalnego, przy czym relacje druzy – dopełniacz mają charakter obustronnej interakcji pozytywnej.
Sądzi się, że zahamowanie aktywności drogi alternatywnej układu dopełniacza może stanowić istotę nowej strategii terapeutycznej AMD. Lekiem typu „anty-dopełniacz” jest peptyd – kompstatyna, która aktualnie przechodzi kliniczne testy u pacjentów z AMD.
