Retinopatia współistniejąca z rakiem (CAR – cancer-associated retinopathy) jest rzadko występującym zespołem paraneoplastycznym, który prowadzi do postępującej utraty widzenia. Występuje u chorych z rakiem drobnokomórkowym płuc, rakiem piersi, jajników, macicy, grasiczakiem, rakiem żołądka, chłoniakiem Hodgkina, rakiem z komórek wątrobowych i potworniakami.
CAR należy do schorzeń autoimmunologicznych, w których dochodzi do krzyżowej reakcji pomiędzy antygenami siatkówki (głównie białkiem o masie cząsteczkowej 23 kDa – rekoweryną) a przeciwciałami skierowanymi przeciw nim. Rekoweryna jest zaangażowana w proces adaptacji do światła i ciemności. Przeciwciała przeciw rekowerynie indukują apoptozę komórek fotoreceptorowych siatkówki. Surowica chorych na CAR może zawierać również inne białka siatkówkowe będące potencjalnymi antygenami, m.in.: białko45 kDa, białko 46 kDa, białko 65 kDa, białko35 kDa, białko 40 kDa, enolazę.
Retinopatia może wystąpić przed zdiagnozowaniem nowotworu u 30–50% pacjentów. Objawy oczne retinopatii to: bezbolesne i postępujące obuoczne obniżenie ostrości wzroku, wrażenie widzenia przez mgłę, pierścieniowate mroczki w polu widzenia, nyk-talopia (ślepota zmierzchowa), światłowstręt, zaburzenie widzenia barw i wrażenie migotania światła. Tylny odcinek gałki ocznej jest początkowo prawidłowy, a następnie występuje zwężenie tętniczek siatkówki, a niekiedy zmiany w nabłonku barwnikowym siatkówki oraz zblednięcie tarczy nerwu wzrokowego i łagodny odczyn zapalny w ciele szklistym. Elektroretinogram (ERG) ukazuje postępujące zaburzenie funkcji komórek fotoreceptorowych, objawiające się zmniejszeniem odpowiedzi pręcików i czopków. W celu potwierdzenia rozpoznania powinno się oznaczyć poziom przeciwciał przeciw rekowerynie w surowicy.
