Keratopatia neurotroficzna (neurotrophic keratopathy - NK) to rzadka choroba neurodegeneracyjna rogówki, która charakteryzuje się hipoestezją lub anestezją rogówki. Jej etiologia jest złożona i obejmuje wrodzone oraz nabyte czynniki uszkadzające unerwienie rogówki. Główną rolę w jej patogenezie odgrywa uszkodzenie nerwu trójdzielnego, co prowadzi do zaburzeń regeneracji nabłonka, ścieńczenia rogówki, powstawania owrzodzeń i jej perforacji. Rogówka jest silnie unerwiona. Integralność nabłonka rogówki zależy od obecności wielu połączeń międzykomórkowych, czynników wzrostu oraz czynników neurotroficznych. Uszkodzenie nerwu trójdzielnego powoduje nie tylko zaburzenia trofiki nabłonka rogówki oraz połączeń międzykomórkowych, ale też upośledzenie odruchów ochronnych oka (np. mrugania) oraz nieprawidłowości w składzie filmu łzowego, które sprzyjają degeneracji i nieprawidłowej regeneracji komórek nabłonka. Etiologia keratopatii neurotroficznej może obejmować rzadkie wrodzone neuropatie (np. zespół Riley-Day, CIPA) oraz takie nabyte przyczyny, jak: infekcje wirusowe (HSV, VZV), zabiegi chirurgiczne, urazy, cukrzycę, stwardnienie rozsiane, niedobór witaminy A.
Diagnostyka keratopatii neurotroficznej jest utrudniona, szczególnie u dzieci. Obejmuje badanie czucia rogówkowego, obserwację odruchów obronnych i ocenę stanu rogówki w lampie szczelinowej. Klasyfikacja Mackiego określa stopień zaawansowania zmian rogówkowych od drobnych ubytków do perforacji. Leczenie ma na celu ochronę rogówki, wspomaganie jej gojenia i eliminację czynników pogarszających stan nabłonka. Terapia obejmuje m.in. substytuty łez, surowicę autologiczną, czynniki wzrostu, a w zaawansowanych przypadkach interwencje chirurgiczne, jak przeszczepy rogówki czy neurotyzacja rogówki.
